İstanbul Teknik Üniversitesi, Maden Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü ilk kez 1960 yılında eğitim ve öğretime başladığı tarihten bu yana, üçüncü sınıf altıncı yarı yıl içerisinde öğrencilerin teorik olarak edindikleri bilgileri uygulayabilmeleri amacıyla Saha Jeolojisi dersi ve arazi kampınını yapmaktadırlar. Saha jeolojisinin temel amacı öğrencilerin üç yıl boyunca edindikleri teorik jeoloji bilgilerini arazi çalışmalarıyla uygulayabilmeleridir. Bu ders kapsamında jeoloji haritaları üretim tekniklerinin yanı sıra, üretilmiş olan haritalardan en kesitlerin hazırlanması, arazide haritalanan jeolojinin evriminin ortaya konması ve tüm bu bilgilerin raporlanmasının da öğretilmesini içermektedir.
Saha Jeolojisi dersi bölümün bahar yarı yılı müfredatında olup 14 hafta teorik ders ve altı hafta sonu birer günlük saha çalışması içermektedir. Saha çalışmaları İstanbul ve yakın civarında yapılıp hafta içi öğrenilen bilgiler arazi çalışmaları sırasında uygulamalı olarak pekiştirilmektedir. Bu dönem içi yoğun programın hemen ardından öğrenciler 15 günlüğüne İstanbul dışında bir bölgede yatılı olarak kalıp bütün bir dönem içinde öğrendiklerini bir arazi çalışması ve raporuyla bitirmektedirler. Bu 15 günlük çalışma içerisinde 12 gün arazi çalışması, 3 gün rapor yazımı ve iki gün de hem sözlü hem de yazılı sınav gerçekleştirilmektedir. 12 günlük arazi çalışmasının akşamında öğrenciler günlük yaptıkları arazi çalışmasının bir değerlendirmesini yapıp bunun yanında da teorik dersler almaktadırlar.
Saha Jeolojisi dersi Jeoloji Mühendisliği Bölümü içerisindeki en kapsamlı ders olup aynı zamanda Bitirme Tasarım Projesinin de ön şartını oluşturmaktadır.
Bu dersin arazi kamp çalışması, bölümün kuruluşundan bu yana sırası ile Amasra (Zonguldak), Bilecik, Gökçeada (Çanakkale), Amasya, Amasra (Zonguldak), Amasya, Kurucaşile (Bartın), Gebze (Kocaeli), Nallıhan (Ankara), Çatalca (İstanbul), Gökçeada (Çanakkale) ve 2018 yaz kampında ise Zonguldak iline bağlı Çaycuma ilçesinde gerçekleştirilecektir. Çalışma öğretim üyeleri Boris Natalin, Gürsel Sunal ve Cengiz Zabcı önderliğinde gerçekleştirilecek, aynı zamanda çalışmaya araştırma görevlileri Müge Yazıcı, Nurettin Yakupoğlu, Ali Osman Yücel, Murat Şahin ve Nalan Lom da katılacaktır. 48 öğrenci ile yapılacak çalışmanın altışar öğrenci içeren sekiz grupla yapılması planlanmaktadır. Gruplar Çaycuma kuzey ve batısında 12-14 kilometre karelik alanları kapsamaktadırlar. Bu gruplara ait öğrenciler bu alanlar çerisinde sabah 9 ile akşam 17 saatleri arasında arazide çalışacak ve jeoloji haritası üreteceklerdir.
Arazi kampı yeri seçiminde bölgenin jeolojisinin ilginçliği, öğrencilerin öğrenebileceği karmaşıklıkta olması ve yerel imkanların barınma için uygunluğu dikkate alınmaktadır. Çaycuma bölgesi ve daha genelinde, Zonguldak bölgesinde birimlerle temsil edilir. Karbonatlı İstanbul Zonu ’na ait jeolojik birimler yüzeylemektedir. Özellikle Karbonifer dönemine (358-298 milyon yıllar arası) ait taş kömürü yatakları ülkemizde bir tek bu bölgede yüzeylemektedir. Bu temel üzerinde ise Üst Jura-Alt Kretase yaşlı (163-125 milyon yıl) platform kireçtaşlar ve Alt Kretase yaşlı (125-100 milyon yıllar arası) yoğunluk akıntısı ile oluşmuş türbiditler bulunur. Üst Kretase dönemi (100-66 milyon yıllar arası) ise daha çok derin denizel birimlerle temsil edilir. Tüm bu biriler bir birilerinden kolayca ayırt edilebilecek netlikte olup öğrencilerin haritalayabilmeleri için uygun birimleri oluşturmaktadırlar. Tersiyer dönemi ise (Eosen 56-34 milyon yıllar arası) bölgede gözlenen, Karadeniz ’e ait en son denizel istifi temsil etmektedir. Bu günkü Karadeniz’in tabanında da yer alan bu istifler bölgede jeolojik haritalama için uygun bir istif oluşturmaktadırlar.
Bu bölgede yer alan mağaralar temelde hem Paleozoyik (541-251 milyon yıllar arası) hem de Mesozoyik (251-66 milyon yıllar arası) döneme ait karbonatlar içerisinde helişmişlerdir. Bunun yanında özellikle sahil kesimlerinde görünen bazalt sütunları ve yer yer de gülleri Üst Kretase yaşlı magmatic bir yayın ürünlerini bize göstermektedirler. 2018 yılı saha kampının bu alanda yapılacak olmasının temel nedeni işte bu jeolojik zenginliktir. Bunun yanında bölge yönetimlerinin, başta Zonguldak Valiliği ve Çaycuma Belediyesi olmak üzere bizlere ellerinden gelen tüm yardımları yapmışlardır.
Jeoloji Mühendisliği eğitiminde büyük bir öneme sahip Saha jeolojisi arazi kampı çalışmaları için ileriki yıllarda kalıcı bir kamp alanı olarak düşünülen bölge için bu yıl yapılacak olan çalışma bir ön inceleme niteliği taşımaktadır.
Yürütücüler:
Prof. Dr. Boris Natalin
Doç. Dr. Gürsel Sunal
Yrd. Doç. Dr. Cengiz Zabcı
Araştırma Görevlileri:
Müge Yazıcı
Nurettin Yakupoğlu
Ali Osman Yücel
Murat Şahin
Nalan Lom